“Κανείς δεν έρχεται προς τον Πατέρα, παρά μέσω εμού”, λέει. Γιατί κάθε φύση δημιουργημένη, τόσο αυτός ο ορατός κόσμος όσο και όλα εκείνα που νοούνται με το μυαλό, δεν μπορούν να μείνουν ενωμένα χωρίς τη φροντίδα και την πρόνοια του Θεού, του Δημιουργού Λόγου, του Μονογενούς Θεού, που μοιράζει τη βοήθειά Του κατά το μέτρο των αναγκών καθενός, διανέμει ελέη πολλά και ποικίλα σύμφωνα με τις πολλές κατηγορίες και χαρακτήρες των αποδεκτών της γενναιοδωρίας Του, αλλά ανάλογα με τη χρεία των ατομικών τους απαιτήσεων.
- Αυτούς που κρατούνται στο σκοτάδι της άγνοιας, τους φωτίζει· γι’ αυτό είναι το αληθινό Φως.
- Μοιράζει την ανταπόδοση ανάλογα με την έρημο των πράξεων και δικάζει· γι’ αυτό είναι ο δίκαιος Κριτής. “Ο Πατέρας δεν δικάζει κανέναν, αλλά έδωσε στον Υιό όλη την εξουσία να κρίνει τους ανθρώπους”.
- Εκείνους που από τα θεόρατα ύψη της ζωής βυθίστηκαν μέσα στην αμαρτία τούς ανιστά από την πτώση τους· γι’ αυτό είναι η Ανάσταση.
Εργαζόμενος αποτελεσματικά με το άγγιγμα της δύναμής Του και το θέλημα της καλοσύνης Του ενεργεί τα πάντα. Ποιμαίνει· φωτίζει· διατρέφει· θεραπεύει· οδηγεί· ανιστά· καλεί στην ύπαρξη αυτά που δεν υπήρχαν· συντηρεί αυτά που έχει δημιουργήσει. Συνεπώς, τα αγαθά που προέρχονται από τον Θεό φτάνουν σε μας “διά του Υιού”, που εργάζεται στον καθένα με ταχύτητα γρηγορότερη από όση μπορεί ο λόγος να περιγράψει. Γιατί ούτε οι αστραπές, ούτε η κίνηση του φωτός στον αέρα δεν είναι τόσο σβέλτα· ούτε οι απότομες στροφές των οφθαλμών, ούτε και της φαντασίας μας οι κινήσεις. Πράγματι, καθένα από αυτά τα ξεπερνάει πιο πολύ σε ταχύτητα η θεία ενέργεια από ό,τι το βραδύτερο των ζωών το προσπερνάνε σε κίνηση τα πουλιά, ή και οι άνεμοι ή και η ορμή των ουράνιων σωμάτων· ή, εν τέλει και η ίδια μας η σκέψη.
Γιατί πόσο χρόνο να χρειάζεται Αυτός που “συγκρατεί το σύμπαν μόνο με τη δύναμη του λόγου του” και δεν εργάζεται με τη χρήση σώματος, ούτε έχει ανάγκη τα χέρια για να πλάσει και να δημιουργήσει, αλλά κρατεί σε υπάκουη ακολουθία και σε αβίαστη συμφωνία τη φύση όλων των όντων; Άρα όπως λέει η Ιουδίθ, “Και ιδού, αυτά που σκέφτηκες υπήρξανε και είπαν, να ‘μαστε”…
— Αγίου Βασιλείου του Μεγάλου, Περί του Αγίου Πνεύματος
